wierook

Wierook

bron: Koehler (1887)

Wierook is een mengsel van aromatische organische stoffen, dat aangestoken kan worden en dan een als aangenaam beoordeelde geur verspreidt. Met wierook wordt ook wel bedoeld de hars (olibanum) van de wierookboom (Boswellia). De oorspronkelijke betekenis van het woord wierook is "wijrook" (rook om te wijden).

 

Staafjes

Met name voor huishoudelijk gebruik worden vaak wierookstaafjes gebruikt. Dit zijn houten stokjes (traditioneel gespleten bamboe) waaromheen een brandbaar wierookmengsel is gerold. Dit mengsel bestaat naast geurende stoffen uit een bindmiddel en uit stoffen die de verbranding bevorderen. De geurende stoffen kunnen bestaan uit fijn gemalen harsen, etherische olie en andere geurende stoffen. De staafjes worden boven aangestoken en branden (afhankelijk van de grootte) in 10 tot 45 minuten op.

 

Kegeltjes

De samenstelling van de kegeltjes is vergelijkbaar met die van de stokjes. In dit geval is het mengsel niet om een stokje gerold, maar tot een kegel gerold. Ook de kegel wordt van bovenaf aangestoken en brandt langzaam op.

 

Korrelwierook

Korrelwierook bevat als regel geen bindmiddel en ook geen stoffen die de verbranding bevorderen. Het bestaat uit grof gemalen of zelfs grotere korrels hars, kruiden en geurende houtsoorten. Mits er voldoende poreuze grondstoffen zijn gebruikt kan hier etherische olie aan zijn toegevoegd.

Korrelwierook wordt in de katholieke liturgie in een scheepje bewaard en tijdens de H. Mis in een wierookvat op gloeiende kooltjes gebrand. Het is een bewijs van eer. Bij een processie gaat wierook vooraf aan het kruis, dat geflankeerd wordt door twee kaarsen. Bij thuisgebruik wordt het kooltje meestal in een eenvoudige aardewerken houder gebruikt.

 

Grondstoffen

Wierook kan worden gemaakt uit verschillende geurende ingrediënten. Voorbeelden hiervan zijn harsen, zoals olibanum of dennenhars, rozenblaadjes of schors van de berk. Er kunnen etherische oliën worden toegevoegd.

 

Geschiedenis

Wierook wordt al zeker sinds 1700 voor Christus gebruikt, waarschijnlijk oorspronkelijk als reukoffer. Een reukoffer had tot doel de goden gunstig te stemmen. De geur en het gebed stijgen met de rook omhoog. Een praktisch gebruik van wierook was het verdrijven van rottingslucht. Het bloed en restanten van de dieren die Joden offerden, werden gemaskeerd met de indringende geur van wierook.

Wierook werd en wordt in Europa vooral gebruikt in kerken. Hoewel bij de Joden nog de geur van de offers verdreven moest worden kon men middels wierook de geur van vermogenden die in de kerk begraven lagen verdoezelen. De uitdrukking rijke stinkerd vindt hier dan ook mogelijk zijn oorsprong. Ook tijdens begrafenissen en pelgrimsoorden waar mensen van ver hebben moeten komen lijkt het gebruik van het geurverdoezelende wierook geen toeval.

De harsen en oliën waren voor gewone mensen onbetaalbaar, omdat deze van buiten Europa geïmporteerd moesten worden. Los daarvan bestond er buiten de kerk geen cultuur van gebruik van wierook.

Sinds de jaren 1960 groeide de belangstelling voor oosterse culturen en religie. In veel landen als China, India, Tibet en Japan wordt veel wierook gebruikt. In deze landen is wierook net zo gewoon, als in de westerse wereld bloemen in huis of het gebruik van zeep of parfum. Met de belangstelling groeide ook de import en gebruik van oosterse wierook.

 

Zuid-Arabië

In Zuid-Arabië heeft de wierook een sterk sociale functie.

Het wordt vaak gebrand na een gezellig samenzijn.

Als de wierook begint te smeulen is het moment van afscheid aangebroken.

Boeddhisme

In het Boeddhisme wordt wierook veel in tempels gebruikt. In de Yonghe Tempel in Peking bijvoorbeeld wordt wierook bij de ingang verkocht. Op het tempelterrein zelf staan grote wierookbranders, waar de mensen bij staan om grote bossen wierookstaafjes tegelijk te branden. Daarbij staat men geconcentreerd, bukt men, en wordt ook wel geknield. Ook in het Tibetaans boeddhisme is wierook van grote religieuze waarde, en wordt een set van vier wierook branders gebruikt om de goden in alle windrichtingen te behagen. Tibetaans wierook maakt verder onderdeel uit van de Tibetaanse geneeskunde.

Christendom

Wierook die men laat smeulen op een luchtig kooltje wordt gebruikt in katholieke, oosters-orthodoxe, oud katholieke en anglicaanse erediensten. Door het zwieren met het wierookvat door de misdienaar, blijft het kooltje gloeiend. Dit is echter geen vereiste. Een kooltje brandt circa een uur, maar door de constante toevoer van lucht wordt de brandtijd ongeveer gehalveerd. Wierookkorrels (meestal circa 2 mm groot) smeulen ongeveer 10 minuten. De wierook in een kerk is een reukoffer dat symbool staat voor het ten hemel opstijgende gebed.

Wierook komt meer dan honderd keer voor in de Bijbel: vanaf het boek Exodus in het Oude Testament waar God het zelf voor Zijn heiligdom eist tot in de Openbaring van Johannes.

Ex. 25:1-8 Toen sprak God tot Mozes: 'Zeg aan de Israëlieten dat zij een bijdrage aan Mij moeten afstaan; van iedereen die daartoe bereid is moet gij voor Mij een bijdrage in ontvangst nemen. Het volgende kunt gij van hen in ontvangst nemen: goud, zilver en brons, paarse, karmijnrode en scharlaken wol, linnen, kleden van geitenhaar, gelooide ramsvellen, fijn leer en acaciahout; ook olie voor de verlichting, geurige kruiden voor de bereiding van zalfolie en welriekende wierook; kornalijn en edelstenen voor de efod en de orakeltas. Dan kunnen zij voor Mij een heiligdom bouwen en zal Ik in hun midden wonen.'

In de Psalmen haalt David het aan als offer voor God:

Ps. 141:2 Laat mijn gebed mogen stijgen als wierook omhoog tot uw aanschijn; moge het, als mijn handen ik ophef, tot een avondoffer U zijn.

In het Evangelie volgens Matteüs in het Nieuwe Testament geven de drie koningen het aan de pasgeboren Jezus:

Mat. 2:11 Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind met zijn moeder Maria en op hun knieën neer vallend betuigden zij het hun hulde. Zij haalden hun schatten te voorschijn en boden het geschenken aan: goud, wierook en mirre.

In het boek Openbaring gebruiken de engelen het voor bewieroking van God in de hemel:

Apok. 8:3 En er kwam een andere engel, die met een gouden wierookvat bij het altaar ging staan. Hem werd veel reukwerk gegeven, om het met de gebeden van al de heiligen te offeren op het gouden altaar voor de troon.

Thuisgebruik

Voor thuisgebruik is het gloeien op een kooltje minder gebruikelijk, hier wordt eerder een wierookstokje aangestoken. Daarna wordt het uitgeblazen, want het moet niet zozeer branden maar gloeien. Bij tijd en wijle wordt het gebruik van deze wierook in huis populair.

In Duitsland zijn de Rookmannetjes bekend, ze zijn veel te krijgen op kerstmarkten en lijken op de notenkraker, ze stammen af van de Kakker. Oorspronkelijk werden waarschijnlijk noten en zaden verbrand.

 

 

voor meer leuke en fascinerende info kijk op,

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wierook

 

Wierook.


Het branden van wierook is een traditie die al duizenden jaren oud is. In vrijwel elke cultuur over de gehele wereld werden harsen en kruiden gebrand als onderdeel van  ceremoniële, magische of spirituele gebeurtenissen. Archeologen hebben op vele plekken bewijsmateriaal gevonden die er op wezen dat geurstoffen in gebruik waren. Als voorbeeld noem ik hier de piramiden van Egypte en Mexico en de tempels van de Romeinen en Grieken. Historici vonden verwijzingen naar het gebruik van geurstoffen in oude teksten zoals het Gilgamesj epos, (literatuur welke dateert van 3000 jaar v.o.j.) en natuurlijk het oude en nieuwe testament. Iedereen kent het verhaal dat Jezus wierook kreeg aangeboden bij zijn geboorte. Het  Engelse woord incense stamt af van het Latijnse incendere, wat “branden” betekent. Het eerste deel van  het Nederlandse woord wierook stamt af van “wien” of “widen”, wat wijden of heiligen betekent.
De eerste bronnen van wierook waren hoogst waarschijnlijk de geurige houtsoorten. De ontdekking dat bepaalde houtsoorten een aangename geur gaven tijdens de verbranding heeft het proces in werking gezet om deze te verzamelen zodat ze konden worden ingezet op elk gewenst moment. Van hieruit werd er geëxperimenteerd met andere substanties zoals harsen, kruiden, wortels en bessen. In eerste instantie werden alleen enkelvoudige grondstoffen gebruikt en direct op een smeulend vuurtje gebrand. Rond de 14de eeuw werden in China de wierookstokjes ontwikkeld. In de eeuwen daarna werd het gebruik van wierook steeds populairder en was niet alleen meer bestemd voor religieuze doeleinden. De traditie kon deel uitmaken van elk huishouden en voor elke gewenste gelegenheid. In Japan werd het maken van wierook tot een ware kunst verheven. De Koh-Do, “de weg van de wierook” werd op speciale scholen onderwezen. Zij ontwierpen het kegeltje welke aan het eind van de 17de eeuw werd geïntroduceerd aan de westerse wereld.

Een monnik brandt wierook

 

Vele culturen zagen in de opkringelende rook de weg om de goden te kunnen bereiken. Daar goden geen fysiek lichaam hebben zouden zij geen materiele dingen kunnen ontvangen. De rook diende als de “vleugels” die de essentie kon overbrengen. Het gebed, de geur als offer en hun ziel werd hierdoor gedragen naar de andere werelden. Wierook als medium tussen de werelden diende ook als een manier om boodschappen te kunnen ontvangen. 
Geuren werden beleeft als een goddelijke kwaliteit: het was ongrijpbaar en bezat tegelijkertijd de kracht om geestelijk, lichamelijk en spiritueel een verandering te bewerkstelligen.

Wierook werd voor verschillende doeleinden ingezet. Als offer voor de goden, om de ruimte te reinigen, slechte geuren te maskeren, ter ondersteuning van meditatie of gebed, als hulp bij de genezing of om magische rituelen kracht bij te zetten. Elke geur heeft een specifieke invloed op de mens. Een geur kan de sfeer van de ruimte bepalen en je bewustzijn beïnvloeden. Geuren kunnen zelfs lichaamsprocessen aanzetten. Op deze manier kan wierook  een krachtig hulpmiddel zijn om je doel te bereiken. De manier waarop wierook invloed heeft op de mens is het zelfde als met etherische oliën, lees hiervoor het desbetreffende artikel op deze pagina.

Binnen de hekserij wordt wierook ingezet als representatie van het element lucht en wordt vaak geplaatst op het oosten van de cirkel, daar het correspondeert met de genoemde windrichting. Het te branden kruid of hars wordt aangepast aan het ritueel.
Andere tradities zien in wierook de combinatie van de vijf elementen: De ingrediënten representeren aarde, de rook staat analoog aan lucht, ze wordt bereid met water, wordt geactiveerd door vuur en de geur beïnvloed de ether.

Tegenwoordig is wierook een commercieel product, en veel ervan wordt gefabriceerd met synthetische stoffen. Zulke wierook kan bij gebruik serieuze gezondheidsklachten veroorzaken zoals astma. allergie, misselijkheid en hoofdpijn. De beste commercieel vervaardigde wierook komt uit India, Nepal, Tibet en Japan. 
Als je zeker wil zijn van een puur product dan kun je het beste kruiden en harsen aanschaffen die je vervolgens op een smeulend vuurtje of een houtskooltje brandt. Wil je er wel wat meer tijd in steken en ben je graag bezig met je handen dan kun je zelf wierook stokjes of kegeltjes maken.

 

pijl

 

Michelia Champaca
Naast jasmijn is champaka de meeste intrigerende geur van India. De drie tot 6 meter hoge struik met altijd groene, lange, glanzende bladeren bloeit tijdens de regenperiode en in de lente met prachtige witte, gele of oranje bloemen. De bloemen lijken wat op die van de magnolia, ze is dan ook een familielid van haar. De struik houdt van schaduwrijke plekken en wordt vaak in de nabijheid van tempels geplant.
De geur van champaka wordt omschreven als zoet, bloemig, zacht en delicaat met een ondertoon van abrikoos. Ze is het meest te vergelijken met ylang ylang maar met een geheel eigen verfijnt karakter. De etherische olie wordt gewonnen van de bloemen middels stoom destillatie of CO2 extractie. Ze mengt goed met sandelhout en roos.
De bloem heeft een belangrijke plaats in de Indiase cultuur. Ze wordt door de vrouwen in het haar gedragen en er worden bloemenslingers van vervaardigd. Daarnaast is het een geliefde bloem om te offeren aan de goden, met name de god Vishnu. Veel Hindoestanen versieren het huisaltaar met de champaka.
De geur zou een brug van communicatie creëren tussen de verschillende werelden. De spiritualiteit zou er van ontwaken waardoor men met helderheid en inzicht kan afstemmen op de godenwereld.
Naast de bloem wordt ook het hout van de champaka gewaardeerd. Men beschouwd het als heilig en het is aan Buddha gewijd. Omdat het ongevoelig is voor ongedierte is het een waardevolle houtsoort in de houtbewerking. Van de schors wordt een antiluis middel gemaakt en een extract van de bladeren is heilzaam bij roos.
De etherische olie van de champaka is in Nederland alleen verdunt te verkrijgen. De parfums Joy en j’Adore hebben de bloem als basis gebruikt.

 

voor meer leuke en fascinerende info, kijk op:

www.ezinenieuwemaan.nl