De schoonheid van Ying en Yang.

Yin en yang

 

Yin yang.svg
Symbool naam: Taijitu
Naam (taal-varianten)
Traditioneel 陰陽
Vereenvoudigd 阴阳
Hanyu pinyin yīn yáng
Wade-Giles yin yang

Yin en yang (☯) zijn Chinese begrippen. Het zijn de twee tegengestelde en complementaire (elkaar aanvullende) waarden waarmee het universum zich toont.

 



Uitleg

 Het universum; alles wat er is en niet is, wordt de Tao (of Dao) genoemd. De Tao is niet te kennen, begrijpen of te benoemen. Om dat laatste, wordt Tao ook wel eens een ko(s)mische contradictio in terminisgenoemd. Tao manifesteert zich in 2 tegengestelde waarden: yin en yang. Het zijn geen absolute polen zoals goed en kwaad; beide waarden bestaan slechts in relatie tot elkaar. Dit wordt duidelijk uit het volgende voorbeeld:

  • Yin wordt in verband gebracht met de donkere maan (die afgekeerd is van de zon) en staat voor de vrouwelijke natuur.
  • Yang wordt in verband gebracht met de heldere zon en komt overeen met de mannelijke natuur

Een modern voorbeeld zou zijn:

  • Yin: het verkeerslicht (het stilstaan)
  • Yang: het verkeer dat langs het verkeerslicht rijdt (de beweging).

Sommige Chinese, Koreaanse en Japanse plaatsnamen weerspiegelen de volgende betekenis:

  • Yin: de noordzijde van de berg, de zuidzijde van de rivier.
  • Yang: de zuidzijde van de berg, de noordzijde van de rivier.

De symbolische kleuren van yin en yang worden in de regel respectievelijk met zwart en wit aangegeven. Yin en Yang zijn 'gevangen' in een cirkel, die symbool staat voor de Tao; Taoïsme, het Taijitu (太極圖), ook bekend als het T'ai Chi-symbool.

Yin Yang en I Tjing

Yin Yang toont zich (manifesteert zich) volgens een aantal principes:

  • Yin en Yang is geen statisch fenomeen; het is een dynamisch proces, dat nooit stopt of gestopt kan worden.
  • Alle verschijnselen in het universum zijn gebonden aan de dynamiek/beweging van het Yin en Yang principe.
  • Iets heeft altijd een Yin èn een Yang kant; wanneer iets Yin genoemd wordt, is ook Yang aanwezig. Het absolute Yin of absolute Yang bestaat niet. Er bestaat geen absoluut donker of licht; in de nacht wanneer het donker is, kunnen wij toch zien en overdag zijn er altijd schaduwen.
  • Iets kan pas Yin of Yang genoemd worden wanneer je het vergelijkt met iets anders.
  • Yin en Yang zijn onderling verbonden, wanneer een waarde te groot wordt, dan remt de ander af.
  • Yin is de veroorzaker van Yang; hetgeen in het symbool tot uitdrukking komt door de witte stip in donkere Yin.
  • Yang is de veroorzaker van Yin; hetgeen in het symbool tot uitdrukking komt door de zwarte stip in het lichte Yang.

Niets in het universum is volledig yin of volledig yang. Wanneer je door de cirkel van het Yin-Yang symbool een verticale lijn tekent, dan zie je dat in de ene waarde ook de andere aanwezig is (de halve cirkel). De twee stippen geven aan dat het ene het begin van het ander is, dat Yang het begin is van Yin en Yin het begin van Yang. De lijn die de 'scheiding' tussen yin en yang aangeeft, wordt niet als een rechte verticale lijn getekend. Het is een 'S' waarmee wordt aangegeven dat een en ander een dynamisch proces is.

Je kan dus stellen, dat Yin en Yang de te onderscheiden delen van de Tao zijn, die elkaar veroorzaken en in stand houden.

Hoewel yin staat voor vrouwelijkheid en yang voor mannelijkheid komen in het lichaam van beide seksen beide elementen voor. Dit wil niet zeggen dat iedereen precies voor 50% uit yin moet bestaan en voor 50% uit yang. Elke persoon heeft een unieke eigen verhouding van yin en yang, dat door het leven verstoord kan raken. Een verstoring van de balans in de yin-yangverhouding kan ziekte veroorzaken, maar ook nieuwe inzichten/mogelijkheden.

Er zijn verschillende componenten die het proces van Yin en Yang beïnvloeden; de constitutie, hetklimaat, het seizoen, de bezigheden en de emotionele omgeving. Alle componenten beïnvloeden elkaar constant; het werkt als een netwerk. Het geheel vormt bovendien een dynamisch proces. Ook iemand, die in perfecte gezondheid verkeert, moet in staat zijn zich aan te passen aan onvermijdelijke veranderingen van het leven. Leven is bewegen.

 

yin yang
onder boven
koud warm
water vuur
vrouwelijk mannelijk
maan zon
zwart wit
donker licht
vet spieren en bot
haat liefde

De Yin Yang filosofie en alle daaruit voortkomende filosofieën worden o.a. gebruikt om de complexiteit van het menselijk lichaam te begrijpen (Chinese geneeskunst) of de complexiteit van de menselijke persoonlijkheid (Chinese astrologie).

Een interessant voorbeeld van de toepassing van yin en yang in de Chinese geneeskunst vind je bijvoorbeeld bij de lever, waarvan men stelt dat deze yang bevat binnen het yin. Omdat de lever bloedopslaat, heeft de lever de yinkwaliteit van vasthouden. Maar omdat de lever ook het Qi beweegt, heeft hij ook de yangkwaliteit van beweging. De lever is dus zowel een yin- als een yangorgaan.

Een ander principe is dat het ene extreme altijd zal omdraaien in zijn tegenpool. Het extreme yang verandert dan in yin en vice versa. Dit wordt in het yin-yangsymbool gesymboliseerd door de twee vormen, die lijken te bewegen, de ene lijkt bij de andere naar binnen te gaan. Dit geeft aan dat yang en yin ook de onbalans in verschillende richtingen representeren: op en neer, links en rechts, voor en achter. Maar ook de eigenschappen vol en leeg, hard en zacht enz.

Eeuwenlange studie van dit principe heeft onder andere geleid tot verschillende vormen van zelfverdediging in Azië.

[bewerken]Geschiedenis

De oorsprong van yin en yang ligt duizenden jaren terug. Het principe wordt voor het eerst genoemd in de I Ching, die stamt van ongeveer 700 tot 1000 jaar voor Chr. Men vermoedt dat in een poging het leven te begrijpen de Chinees de bewegingen in de natuur als uitgangspunt heeft genomen; zomer - winter / dag - nacht / warm - kou / regen - droogte / gezondheid - ziekte enz..

Daarvoor trachtte men het leven te voorspellen, door op bepaalde tijden een schouderblad van een schaap in het vuur te houden, dat dan door de hitte brak en de vorm van de breuk aangaf wat men van de goden kon verwachten. In die tijd gebruikte de Chinees het schrift om met de goden te kunnen praten en aldus schreef men 'de uitkomst van de breuken' op het betreffende bot, die werden bewaard. Uit al deze bewaarde en beschreven schouderbladen ontdekte men dat het leven niet door breuken in een bot te voorspellen was; dat het in het leven 'goed' of 'fout' kon gaan.

[bewerken]Geen dualiteit

Yin Yang vissen
Yin Yang

En zo kwam uiteindelijk het besef/bewust zijn, dat de Tao (het Alles) zich manifesteert in twee tegengestelde waarden 'die geen dualiteit vormen'. Yin (het éne) is niet beter dan Yang (het ander) of andersom, ze zijn even-waardig aan elkaar. Evenwaardig betekent in deze gelijk èn toch verschillend. Dus niet gelijkwaardig.

Het is beweging, het proces/de dynamiek tussen Yin en Yang die een verstoring tussen Yin en Yang kan veroorzaken. Yin of Yang kunnen ook niet verdwijnen of ontbreken. Het is de mens die het Yin of het Yang van zijn leven een te groot accent geeft waardoor er klachten, "ontregelingen in yin - yang" ontstaan.

De begrippen Yin en Yang komen altijd in wederzijdse betrekking/relatie voor: water (Yin) - stoom (Yang) - ijs (Yin). Het is dus niet zinvol om te zeggen dat yin = water en yang = boven o.i.d..

Deze wijze van denken is voor de westerse mens lastig. Dit komt omdat de taal, waarin wij ons uitdrukken geen beeld- maar een lineaire taal is. Hierdoor kan de essentie van zaken niet altijd eenvoudig worden weergeven; zo zegt ons woord: 'arm' niet of het om een ledemaat gaat of dat wij geen geld hebben. Onze lineaire uitdrukkingsvorm geeft ons ook de mogelijkheid het ene een meer waarde te geven boven het andere (dualiteit).

In dit kader is het interessant te zien dat het Yin-Yang symbool, zoals dit in de westerse wereld wordt weergeven, links, Yin de kleur wit heeft en rechts, Yang zwart. Dit, terwijl Yin het donkere betekent en Yang het lichte. In de authentieke Chinese literatuur vind je Yin (het donkere)niet links maar boven en Yang (lichte) onder. Dit omdat de Chinees van boven naar beneden leest. Ook wordt Yin niet met zwart weergeven, maar rood.

Het Westen heeft gemakshalve het Yin-Yang symbool van 'horizontaal' rechtsom naar 'verticaal' gekanteld en het donkere (rood) in de kleur zwart veranderd, waardoor de essentie van de Yin-Yang filosofie voor de westerse mens nog moeilijker te begrijpen is.

[bewerken]Unicode

In Unicode wordt het yin-yangsymbool geschreven als U+262F (☯).

[bewerken]Trivia

  • Het beeldmerk van Pepsi vertoont overeenkomsten met het teken voor Yin en yang.
  • Op de eerste zondag in mei wordt in het Jongmyo-heiligdom een dans opgevoerd, deze staat symbool voor yin en yang. De dans wordt uitgevoerd door 64 dansers in 8 rijen. Het is een vorm van voorouderverering.

[bewerken]Zie ook

 

 

Taoïsme

 


 

Het taoïsmetauïsme of daoïsme

  (uitgesproken als [daauw-is-me]), is een Chinese filosofische en religieuze stroming. De teksten Tao Te Ching (Daodejing) enZhuangzi vormen de basis van het taoïsme, ze zijn op schrift gesteld in de vierde en derde eeuw vóór onze tijdrekening. Het taoïsme heeft zich parallel aan hetconfucianisme en boeddhisme ontwikkeld. Deze drie stromingen vormen gezamenlijk de basis voor het neo-confucianisme (zie ook: Lijst van religies). Als religie heeft het taoïsme: taoïstische tempelstaoïstische priesters enheilige plaatsen zoals de heilige bergen in China.

Letterlijk betekent Tao (weg/doelgericht-gaan) hetgeen ook in het Chinese karakter voor Tao valt te herkennen.

 



Tao Te Ching

Tao Te Ching (Boek van de Weg en de Kracht) is een bundel van 81 korte teksten. Laozi wordt beschouwd als de auteur, alhoewel de verzameling teksten waarschijnlijk niet één auteur heeft gehad, maar geleidelijk is gegroeid.

De teksten gaan over hoe juist te handelen in het leven en ze geven een uitleg over ons bestaan. Ze worden wel beschouwd als richtlijn voor goed leiderschap. Deze teksten zijn eerst mondeling overgeleverd, in een ritme ondergebracht, geordend, aangepast, van commentaar voorzien en uiteindelijk rond 300 vóór Christus opgeschreven. Het boek bestaat uit twee delen, de meest gebruikelijke volgorde van de delen is waarschijnlijk niet de authentieke volgorde. In een oud handschrift (De vier geschriften van de Gele Keizer) is de omgekeerde volgorde gevonden. (in het Mawangduigraf)


Filosofie

  • Het woord Tao (道) betekent 'de Weg' en vormt het kernbegrip van het taoïsme, waaraan het ook zijn naam ontleent. Tao is het ondeelbare en onbeschrijfbare principe, waaruit alles voortvloeit. De facto zou het beschreven kunnen worden als de Rivier, de Stroom.
  • Tai Ji (of Tai Chi) (太極 / 太极) betekent 'het hoogste uiterste' en is het oneindige en fundamentele principe van evolutie en zelf-organisatie. Het is de eenheid van Yin en Yang (☯) en daarmee het hele bestaan.
  • Yin (阴) en Yang (阳) zijn de universele antagonisten, elkaar aanvullende kwaliteiten van het bestaan. Zo kunnen kou (Yin) en warmte (Yang) niet zonder elkaar bestaan. Andere voorbeelden van Yin-Yang zijn water-vuur, maan-zon, aarde-zon, maan-aarde en vrouw-man. Wat opvalt is dat aarde in betrekking tot de maan yang is (en de maan yin) maar in betrekking tot de zon yin (en de zon yang). Yin-yang zijn dus relatieve of betrekkelijke begrippen en het is dus niet zo dat iets yin is of yang is in absolute zin, de begrippen staan altijd in een betrekking. Wat donker, vochtig, passief, troebel, koud, zacht en vrouwelijk is, wordt beschouwd als Yin en wat licht, droog, actief, helder, warm, hard en mannelijk is, als Yang.
  • Wu Xing (五行) is het harmonische systeem van de vijf elementen: water, vuur, aarde, metaal, hout. Het systeem heeft een voedende (voortbrengende) cyclus (Sheng): hout → vuur → aarde → metaal → water → hout; en een controle cyclus (Ke): hout → aarde → water → vuur → metaal → hout. De twee cycli vormen samen een pentagoon met een vijfpuntige ster erin. Ze worden ook vaak samen afgebeeld als cirkel met een vijfpuntige ster. De cirkel is de Sheng-cyclus, de ster geeft de Ke-cyclus weer.
  • Wu wei (无为) is het niets doen of loslaten. Een taoïst probeert zich niet te verzetten tegen de loop der dingen, maar daar spontaan maar wel bewust in mee te gaan.


Literatuur

  • De Martelaere, Patricia, Taoïsme, de weg om niet te volgen , Amsterdam (Ambo) 2006, ISBN 90-263-1806-5.
  • Ransdorp, René, Zwervend met Zhuang Zi - wegwijs in de taoïstische filosofie, Budel (Damon) 2007, ISBN 978-90-5573-825-0.
  • Van Riel, Gerd & Raymaekers Bart (Red.), Taoïsme, een weg van Oost naar West? , Leuven (UPL) 2008,ISBN 978-90-5867-680-1.


Externe links

 

Bronnen, noten en/of referenties:

'

Boek der Veranderingen

(Doorverwezen vanaf I Ching)

 
Naam (taal-varianten)
Traditioneel 易經
Vereenvoudigd 易经
Hanyu pinyin Yìjīng
Wade-Giles I Ching

Het Boek der Veranderingen (ook Yijing of I Tjing) is een klassieke tekst uit het oude China. Het werk wordt gerekend tot de Vijf Klassieken en is daardoor ook een van de Dertien Klassieken. Tot op heden wordt het boek gebruikt als orakel- of als wijsheidsboek.


Naam

De oorspronkelijke naam van de Yijing was Yi of Zhouyi. Tijdens de Han-dynastie werd Jing aan de naam toegevoegd, omdat het boek vanaf dat moment tot de Confucianistische klassieke werken werd gerekend. Yi wordt vaak vertaald met verandering. De afleiding van het woord is echter onzeker. Mogelijk is er een relatie met het woord voor kameleon (yi 蜴), omdat deze hagedis makkelijk van kleur kan veranderen. Het woord kan ook samenhangen met het yi in jianyi (簡易 eenvoudig). De in het boek beschreven methode van voorspellen met stengels van het duizendblad was eenvoudiger dan die met behulp van orakelbotten, de andere gangbare methode. Het woord yi kan ook afgeleid zijn van bianyi (變易), verandering in de zin van veranderende lijnen (gebroken en niet gebroken) binnen een hexagram of van verandering van het ene hexagram naar het andere.

De toevoeging Zhou in Zhouyi diende om het huidige werk te kunnen onderscheiden van twee, uitsluitend in tradities genoemde oudere versies van het 'Boek der Veranderingen'. Dat zouden dan de Lian Shanyi (連山易) voor de Xia en de Gui Changyi (歸藏易) voor de Shang-dynastie zijn geweest.

[bewerken]Ontstaan

De mythische oerkeizer Fuxiwerd traditioneel beschouwd als de uitvinder van de achttrigrammen.

Traditioneel wordt het ontstaan van de Yijing toegeschreven aan de mythische oerkeizer Fuxi, één van de Drie Verhevenen. Hij zou op bovennatuurlijke wijze kennis hebben verkregen van de acht trigrammentoen hij zag op welke wijze water van het schild van een schildpad afdroop.

Ten tijde van Yu, traditioneel beschouwd als stichter van de Xia-dynastie zouden de trigrammen zich hebben ontwikkeld tot 64 hexagrammen. DeLian Shanyi, het Boek der Veranderingen van de Xia zou volgens de overlevering zijn begonnen met het huidige 52e hexagram, Het Stilhouden, de Berg (gen 艮). Het Boek van de Veranderingen van de Shang, Gui Changyi, zou als opening het huidige tweede hexagram, Het Ontvangende, de Aarde (kun 坤) hebben gehad. Omdat het onbekend is of deze boeken daadwerkelijk hebben bestaan is het ook onbekend of er toen reeds namen voor de 64 hexagrammen bestonden en of die gelijk waren aan die van de huidige Yijing.

De huidige volgorde van de hexagrammen zou afkomstig zijn van koningWen Wang (文王), grondlegger van de Zhou-dynastie. Hij plaatste het hexagram Het Scheppende, de Hemel (qian 乾) voorop. Tevens zou hij elk hexagram van korte, vaak cryptische beschrijvingen hebben voorzien: de Oordelen (guaci 卦辭). Zijn zoon, de door Confucius zeer bewonderde Hertog van Zhou (Zhou Gong 周公), zou de tekst bij de afzonderlijke horizontale lijnen (yaoci 爻辭) van elk hexagram hebben toegevoegd.

De Yiching zou volgens de traditie door Confucius van commentaar zijn voorzien. De aan hem toegeschreven commentaren worden de Tien vleugels ('Shiyi') genoemd.

[bewerken]Samenstelling

De huidige versie van het boek bestaat uit twee delen, de basistekst (benjing 本經) en de commentaren (zhuan傳). De basistekst bestaat uit vier onderdelen:

  • de afbeeldingen van de 64 hexagrammen (guaxing 卦形, letterlijk: vorm van het hexagram),
  • de namen van de 64 hexagrammen,
  • een korte uitleg bij elk hexagram (het Oordeel),
  • een uitleg voor elk van de horizontale lijnen van het hexagram.

De commentaren, de Tien vleugels worden traditioneel toegeschreven aan Confucius, maar stammen waarschijnlijk uit de Han-dynastie. Het gaat om zeven commentaren, waarvan er drie telkens zijn gesplitst in twee delen. De Grote Verhandeling (of het Grote Commentaardazhuan 大傳), ook wel bekend als deBijgevoegde Oordelen (Xici 繫辭 of Xici zhuan 繫辭傳) vormt een algemene inleiding op het volledige werk. Hierin wordt het metafysische karakter van de Yiching benadrukt.

[bewerken]Inhoud

Het boek beschrijft een oud systeem van kosmologie en filosofie. De achtergrond van deze filosofie is het "het in evenwicht brengen van tegenstellingen", "de evolutie van gebeurtenissen als een proces", en "de acceptatie van het onvermijdelijke".

In het westen wordt de I Tjing vaak beschouwd als niet meer dan waarzeggerij. Anderen beschouwen het als een uitdrukking van wijsheid en filosofie van het oude China.

De I Tjing is sterk gerelateerd aan waarnemingen van natuurlijke processen en fenomenen.

[bewerken]Beelden

Acht trigrammen

In het boek worden betekenissen van de 64 hexagrammen van de I Tjing omschreven. Deze hexagrammen stellen beelden voor, die van onder naar boven worden opgebouwd.
De hexagrammen ontstaan door bijvoorbeeld het zes maal achtereenvolgens opgooien van drie munten. Een oneven aantal "koppen" (Chinese munten hadden in het algemeen slechts aan 1 zijde tekst; dat is de kopzijde) levert in het heden een Yang-lijn op; een even aantal een Yin-lijn. Drie gelijke zijden vormen een "sterke" lijn.
Volgens de oorspronkelijke manier van het bekomen van de hexagrammen werd gebruik gemaakt van 50 stengels van hetduizendblad. Via herhaaldelijke ordening van de stengels bekwam men Yin-lijnen of Yang-lijnen, die elk veranderend of onveranderend konden zijn.
Sterke lijnen geven een ophanden zijnde verandering aan. Elk beeld kan op zes verschillende manieren veranderen. Deze hexagrammen worden op hun beurt weer ontleed in diverse trigrammen.

Zie: Trigram (I Tjing)

Een beeld kan er als volgt uitzien:

   beeld                                   heden                  toekomst
- -     - - 6  zwakke Yin- lijn         - -     - - 6           - -     - - 6
- -  x  - - 5  sterke Yin- lijn         - -     - - 5           - - - - - - 5
- - -o- - - 4  sterke Yang-lijn         - - - - - - 4           - -     - - 4
- - - - - - 3  zwakke Yang-lijn         - - - - - - 3           - - - - - - 3
- -     - - 2  zwakke Yin- lijn         - -     - - 2           - -     - - 2
- -  x  - - 1  sterke Yin- lijn         - -     - - 1           - - - - - - 1

Het Overwicht
van het Kleine:
Het Overwicht van het Kleine = donder
donder
+
berg
berg
; Na de
Voleinding:
Na de Voleinding = water
water
+
vuur
vuur

De onderste drie lijnen stellen de aarde voor, de bovenste drie de hemel. De middelste twee staan voor demens. Zo staat een mens op de aarde en onder de hemel.

Yin Yang en I Tjing (Pagua)

In het bovenstaande voorbeeld kunnen we beide hexagrammen ontleden in een onderste (binnenste of kern-)trigram en een bovenste (buitenste of schil-)trigram, door de trigrammen te nemen die door de lijnen 1 t/m 3 resp. de lijnen 4 t/m 6 worden gevormd. Dan krijgen we voor het heden als kerntrigram berg en als schiltrigram donder. samen vormen deze het hexagram Het Overwicht van het Kleine. Het kerntrigram van het hexagram dat bij de toekomst hoort is vuur; het schiltrigram is water. Samen vormen deze het hexagram Na de Voleinding.

De twee fases van een lijn zijn Yin en Yang. Zo is Yang positief en Yin negatief. Yang begint en Yin eindigt.

Het I Tjing boek kan op verschillende manieren worden uitgelegd. Dit is in overeenstemming met de dingen om ons heen, die je ook op meerdere manieren kunt interpreteren.

Zie ook de Tao Te Ching.

[bewerken]Vertalingen

  • Wilhelm, Richard, I Tjing. Het Boek der Veranderingen [vertaald uit het Duits door A. Hochberg-van Wallinga; met toelichting van Richard Wilhelm; met een voorwoord door prof. dr. C.G. Jung], Deventer (Ankh-Hermes),20e druk 2006 ISBN 90-202-4785-9
De meest gebruikte Nederlandse vertaling, 1e druk verscheen in 1953, oorspronkelijk Duits werk is in 1924 verschenen als I Ging. Das Buch der Wandlungen
  • Reifler, Sam, I Tjing. Een interpretatie voor deze tijd, [vertaald uit het Engels door Karel Lorteije], Deventer (Ankh-Hermes) 1980, ISBN 90-202-4892-8 geb., ISBN 90-202-8155-0 pbk.
De taal is begrijpelijker dan de bewerking van R. Wilhelm, maar deze vertaling bevat veel minder achtergrondinformatie.
  • Shaughnessy, Edward L.,I Ching. The Classic of Changes translated with an introduction and commentary. The first English translation of the newly discovered second century BC Mawangdui texts, New York (Ballantyne Books) 1997, ISBN 0-345-36243-8.
Een vertaling van de tot nu toe oudste versie van de Yijing, wijkt op onderdelen af van de vertalingen door Legge en Wilhelm. Bekijk hier een zeer uitvoerige recensie
  • Legge, James, Legge, James, The Yî King in: 'Sacred Books of the East' Vol. 16 en 'The Sacred Books of China', vol. 2 (of 6), Part II of 'The Texts of Confucianism', Oxford (at the Clarendon Press), 1882. Deze vertaling staat hier.
Pionier vertaling door befaamd 19e eeuws sinoloog. Dit werk is weer vertaald in het Nederlands door Peter ten Hoopen, I Ching. Het boek van de veranderingen. Een nieuwe vertaling van de oude Chinese tekst, die uitgebreide aanwijzingen geeft om heden en toekomst te ontleden, Amsterdam (Bert Bakker) 1971, ISBN 90-6019-198-6
  • The Classic of Changes. A New Translation of the I Ching as Interpreted by Wang Bi / vertaald door Richard John Lynn, New York (Columbia University Press), 1994 (Translations from the Asian classics),ISBN 0-231-08294-0.
Vertaling van het commentaar door Wang Bi (王弼 AD226-249).

[bewerken]Literatuur

Bibliografie:

  • Shaughnessy, Edward L., 'I Ching (Chou I)' in: Early Chinese Texts. A Bibliographical Guide (Loewe, Michael, ed.), pp. 216-28, Berkeley: Society for the Study of Early China, 1993, (Early China Special Monograph Series No. 2), ISBN 1-55729-043-1.

[bewerken]Externe links teksten en vertalingen

Wikisource Bronnen die bij dit onderwerp horen, kan men vinden op de pagina Boek der Veranderingen (Originele Chinese tekst) op Wikisource
Wikimedia Commons
'

voor meer leuke en fascinerende info, kijk op: 

wikipedia Yin en Yang

Maak jouw eigen website met JouwWeb